Performance art als medium om mijn angsten te overwinnen

Dit zijn goed bedoelde opmerkingen die ik op dagelijkse basis te horen krijg: ‘’Jeetje meid, je doet zo veel dingen naast elkaar! Pas je op dat je geen burn-out krijgt!’’ ‘’Geef je het wel aan als het niet meer gaat?!’’ ‘’Heb je nog wel genoeg tijd om leuke dingen te doen?!’’.

Naast lieve zorgzame bedoelingen, spreekt er ook nog iets anders uit deze woorden, namelijk: angst. Angst dat ik bezwijk of zo, vermoed ik… Ik zou er inderdaad bijna door gaan twijfelen of het inderdaad niet verschrikkelijk slecht met me gaat. Maar als ik in de spiegel kijk, zie ik een fris gezicht. Als ik stil ben en waarneem hoe ik me voel, kan ik oprecht opmerken dat ik me gelukkig, tevreden en ook energiek en opgewekt voel.
Ja, ik heb een been vol blauwe plekken (b12 gebrek dat constant aanwezig is en waarschijnlijk altijd zal blijven, maar van blauwe plekken is niemand ooit dood gegaan). Ja, ik voel spierpijn en een sexy rateltje in mijn stem aan het einde van een super drukke werkweek of na het afronden van een intense performance. Ik werk vaak 14 uur per dag. Maar wel vol intense passie en het maakt me dankbaar en gelukkig dat ik van mijn vak als creatieveling kan leven. Volgens mij is dat beter dan een eenvoudige parttime job die je met de pest in je lijf volbrengt. Dus is er daadwerkelijk iets structureel mis met mij?


Linker foto: Marco de Waal

1. - Angst van anderen
Wat ik ooit in een mooi boek las (waarvan ik de titel niet meer weet, sorry guys), is dat mensen die voortdurend bezorgde opmerkingen over je maken, wellicht niet eens echt iets over mij opmerken, maar eigenlijk dit onbewust bedoelen als ze zeggen: ‘’Pas je op dat je jezelf niet over de kop werkt?’’, dat ze denken dat ze het zelf niet aan zouden kunnen als het niet goed met me zou gaan. Ze zeggen dus eigenlijk: ik vrees voor jou, omdat ik denk dat ik het niet aan zou kunnen als er plots iets ‘ergs’ met je zou gebeuren.
Ik stel me dus vaak de vraag: ‘’Val ik daadwerkelijk uit elkaar (hoe voelt mijn lichaam zich en kan ik nog helder denken en voel ik me nog wel blij?), of projecteert iemand anders zijn stres nu op mij, omdat ik nou eenmaal best veel doe op een dag?''.



2. - Is het angst voor de angst?
De tweede vraag die ik mezelf altijd stel, als ik stres en zenuwen mijn lichaam langzaam voel bekruipen, wanneer ik bijvoorbeeld zie hoe onmogelijk lang mijn to-do lijst voor de aankomende week is, is deze:
‘’Word ik zenuwachtig omdat er daadwerkelijk dingen in mijn agenda staan die ik met geen mogelijkheid voor elkaar kan krijgen? Of ben ik bang dat ik het niet kan door tijdgebrek, of dat ik er ‘wellicht-mogelijk-wie-weet’ plots ziek van wordt door oververmoeidheid, of dat ik er niet slim of sterk genoeg voor ben?’’ Die laatste mogelijkheid is eigenlijk nooit het geval.
Weet je wat de grap is; je komt er pas achter hoeveel je eigenlijk aankunt, wanneer je jezelf uitdaagt en op het scherpst van de snede zet. Er blijft altijd wel tijd over om te kletsen en lekker te lunchen, als ik in het moment leef. Niet verder kijken dan deze stap en enorme problemen opsplitsen in 50 keine mini-probleemjes. Dan tackle je ze binnen no-time. 
En het feit dat ik niet meer voor een domme baas en met domme collega's, dom werk hoef te doen, dat scheelt al zo ontzettend veel! Als ik mijn eigen voorwaarden mag scheppen (als zelfstandige en kunstenaar), voelt het niet meer als werk. 



Tijdens een eerdere performance Pooogen uit 2014, waarbij ik 48 uur lang (natuurlijk tevergeefs) poogde een perfecte cirkel te tekenen
 

3. - Zet de tijd stil
Als je net als ik, een visie hebt voor je leven en weet wat het is dat zin geeft aan ons lullige menselijke bestaan op deze aarde, zal je er naar moeten handelen en eindeloos moeten doorzetten om je visie tastbaar te maken. Maar naast doorpakken en doorbeuken op dagelijkse basis, moet je ook op een andere manier meester worden van je mentale kracht. Kan je ook rustig zijn. Kan je de tijd ook stil zetten? Kan je schakelen en de gedachten-kots in je hoofd ook even uitzetten, of ben je slaaf van je altijd maar ratelende gedachten?
Hoe vaak durf je het aan om je telefoon gewoon een dag uit te zetten terwijl je het druk hebt? Laat ze maar even mailen of naar de huistelefoon bellen als het echt om een noodgeval gaat.
Hoe vaak gun je het jezelf om om je heen te kijken naar de mensen die naast je in de trein zitten, of naar de winkels waar je aan voorbij rijdt terwijl je in de tram zit, in plaats van op je smartphone te kijken om te checken wie je nou weer een berichtje heeft gestuurd?
Als ik nooit eens een denkpauze in durft te lassen, kom ik nooit in mijn dagdroom stand terecht. Maar het is juist tijdens het kijken naar mijn omgeving en door een beetje te dagdromen, dat ik mijn beste ideeën en oplossingen vind! Dagdromen is onmisbaar en uiteindelijk het meest efficiente wat ik kan doen, omdat de ideeen die ik er door opdoe en vaak voor zorgen dat ik 10.000 stappen vol geploeter kan overslaan!
 

4. - Geef je over
Mijn benen trilden tijdens mijn ruim twee uur durende performance op een 8 meter hoge ladder. Eerst van verzuring, daarna van de kou en wind die direct van buiten mijn dunne blote jurkje in waaide.

Tijdens mijn performance ‘Angst’ die ik afgelopen zaterdag uitvoerde tijdens de opening van de expositie Now&Then, kruiste ik op een zelfgeschilderde kalender, het aantal dagen dat ik leef af. Dat zijn dus 27,5 jaren x 365 dagen (= ruim 10.000 vakjes).
Mijn gedachten protesteerden: ‘’Waarom doe ik dit?’’ ‘’Mensen denken vast dat ik niet helemaal goed ben’’ ‘’Ik heb het koud’’ ‘’Auw m’n poten!’’ ‘’Het gaat me nooit lukken’’ ‘’Hoe lang nog?!’’

Volgens mij is het de kunst in het leven, om te bereiken wat je het allerliefste wilt, om afstand te nemen van je angstige gedachten door te beseffen: ‘’Ook dit gaat wel weer voorbij’’. Of zoals Ralph Waldo Emerson ooit schreef: ‘’Neem het leven niet te serieus, je overleeft het uiteindelijk toch niet!’’.
Na ruim twee uur van trance, kwam ik stram en stijf de trap af. De bezoekers die mij half kreupel naar de achterruimte zagen lopen, gaven me een knikje. ‘’Wauw, wat ontzettend knap van je. Ik ben diep onder de indruk’’ ‘’Respect!’’, zeiden ze later tegen me.

Weet je, pijn is snel vergeten. Maar kunst, of daadwerkelijk doen wat je wilde doen in je leven, die dingen zijn monumenten die nooit meer weg gaan. En dat wapenfeit geeft je naderhand voldoende moed, kracht en energie om heel de wereld aan te kunnen! Je lichaam en je brein vinden wel een manier om je te helpen. Met een hyperfocus en het uitschakelen van pijn (ook al was mijn been blauw vertelden toeschouwers mij achteraf) in mijn geval afgelopen zaterdag. Onderschat je lichaam en je psyche niet! Geef je over en heb vertrouwen en ervaar dat je stiekem onverslaanbaar bent, ook al wist je dat misschien nog niet, haha!